Zoveelste verkiezingen in Israël doorbreken eindelijk impasse

2 november 2022 
(t/m 22 november 2022 bijgewerkt)

Verkiezingsposters
President Herzog en echtgenote brengen hun stem uit
Itamar Ben-Gvir, opvallend persoon in de verkiezingsstrijd
Rabbijn Goldknopf is de nieuwe leider van Verenigd Thora-Jodendom
Verkiezingsposter met de beeltenis van zittend premier Yair Lapid
Winnende partij per gemeente

De vijfde Israëlische verkiezingen binnen drieënhalf jaar zijn gewonnen door het rechtse blok onder leiding van de liberale Likoed van voormalig premier Netanyahu.

Op een vrij zonnige en aangename dinsdag 1 november [1][2] gingen de Israëliërs opnieuw naar de stembus omdat de anti-Netanyahucoalitie van Lapid-Bennett uit elkaar was gespat. Waren de vorige vier verkiezingen steeds geëindigd in remise, dit keer lijkt er wel een duidelijke winnaar te zijn: het religieus-rechtse blok van Netanyahu stevent af op 64 zetels in de 25ste Knesset, tegen 46 voor het centrum-linkse blok van Lapid en 10 voor de Arabische partijen (op de hand van het centrum-linkse blok).

De verkiezingsstrijd, die tamelijk futloos verliep (de zoveelste binnen korte tijd), stond in het licht van de hoge kosten van het levensonderhoud en veiligheidsproblemen. De stagnerende vredesonderhandelingen met de Palestijnen waren van geen betekenis, wat ook niet het geval was bij de afgelopen verkiezingen.

Er waren geen opvallende nieuwe namen onder de politieke leiders, uitgezonderd rabbijn Goldknopf die namens Agudat Yisrael de nieuwe aanvoerder van Verenigd Thora-Jodendom is geworden.

Ook waren er geen nieuwe partijen, behalve de Partij van Nationale Eenheid, een speciaal voor deze verkiezingen opgerichte samenwerking van de Blauw en Wit-alliantie (alleen nog bestaande uit Veerkracht voor Israël) van voormalig stafchef Gantz en Nieuwe Hoop van Sa'ar (afkomstig uit de Likoed) plus een tweetal onafhankelijke politici, waaronder Eizenkot (ook ex-stafchef).

Opmerkelijk was de opkomst van de Religieus-Zionistische Partij (tot voor kort Tkuma geheten), die van een onbeduidend klein partijtje is uitgegroeid tot de derde partij van het land. Een spraakmakend figuur als Ben-Gvir, de tweede man en leider van het in de Religieus-Zionistische Partij opgenomen Otzma Yehudit, werd voorheen als een extreemrechtse zonderling beschouwd die men placht links te laten liggen. Hij maakt nu echter kans op een ministerspost als zijn partij mee gaat doen aan – zo laat het zich aanzien – een nieuwe regering van Netanyahu (zijn zesde).

De linkse Meretz – onder leiding van Gal-On (ze was al eerder politiek leider) – zal voor het eerst sinds haar intrede in 1992 in de Knesset geen deel uitmaken van het parlement. Meretz heeft op het nippertje de kiesdrempel niet gehaald (de partij komt ongeveer vierduizend stemmen te kort).

Een andere partij die uit het parlement is verdwenen, is de rechtsnationalistische alliantie Yamina. De vorige keer had deze samenwerking – waarvan alleen nog de partij Nieuw Rechts deel uitmaakte – zeven zetels in de wacht gesleept. Tijdens de afgelopen Knessettermijn zijn diverse parlementariërs uit de alliantie en partij gestapt. Geen van beiden deed mee aan de verkiezingen. In plaats daarvan heeft de uit Nieuw Rechts afkomstige Shaked – momenteel minister van Binnenlandse Zaken – met het Het Joodse Huis geprobeerd de nieuwe Knesset binnen te komen, wat haar niet is gelukt omdat ze ver beneden de kiesdrempel is terechtgekomen.

De Arbeidspartij is nog maar een schim van wat ze eens was. Al jaren doet de sociaaldemocratische partij het slecht, sinds de verkiezingen van 2019 cirkelt ze rond de vijf zetels en dat is ook nu weer het geval. Ze is ten opzichte van de vorige verkiezingen bijna gehalveerd en is maar ternauwernood boven de kiesdrempel uitgekomen.

De islamistische Ra'am is de grootste Arabische partij in de Knesset en ook de enige die er enigszins op vooruit is gegaan. Ra'am maakt deel uit van de regering Lapid-Bennett.

Yesh Atid, de partij van premier Lapid, doet het wel goed en heeft aanzienlijke verkiezingswinst geboekt. Lapid heeft Netanyahu met de uitslag gefeliciteerd en opdracht gegeven alles gereed te maken voor de overgang naar een nieuw kabinet-Netanyahu. Laatstgenoemde is hiertoe op drie november al verkennende gesprekken begonnen met zijn bondgenoten.

Uitslag

bewerken

Een overzicht nadat alle stemmen voor de 25e Knesset (het Israëlische éénkamerparlement) zijn geteld (definitieve stand 9 november):

partij zetels verschil percentages stemmen overtuiging blok leid(st)er opmerkingen
Likoed (HaLikud) 32 +2 23,41% 1.115.336 conservatief-liberaal rechts Benjamin Netanyahu
Yesh Atid 24 +7 17,79% 847.435 centrum-liberaal links Yair Lapid
Religieus-Zionistische Partij
(HaTzionut HaDatit)
14 +8 10,84% 516.470 rechts-nationalistisch-religieus rechts Bezalel Smotrich voorheen aangeduid als Tkuma, officiële naam nog steeds Nationale Unie-Tkuma (HaIchud HaLeumi-Tkuma - 7 zetels) plus hiermee verbonden: Otzma Yehudit (Joodse Kracht - 6 zetels) + Noam (1 zetel)
Partij van Nationale Eenheid
(HaMaḥane HaMamlakhti)
12 -2 9,08% 432.482 centrum-liberaal links Benny Gantz samenwerking van Blauw en Wit (Kahol Lavan) / Veerkracht voor Israël (Hosen L'Yisrael - 6 zetels), Nieuwe Hoop (Tikva Hadasha - 4 zetels) + 2 onafhankelijken
Shas 11 +2 8,25% 392.964 orthodox-religieus rechts Aryeh Deri
Verenigd Thora-Jodendom
(Yahadut HaTorah)
7 0 5,88% 280.194 orthodox-religieus rechts Yitzhak Goldknopf samenwerking van Agudat Yisrael (Bond van Israël - 4 zetels) + Degel HaTorah (Vlag van de Thora - 3 zetels)
Yisrael Beiteinu 6 -1 4,48% 213.687 rechts-nationalistisch links Avigdor Lieberman
Ra'am 5 +1 4,07% 194.047 islamistisch Arabisch Mansour Abbas
Hadash-Ta'al 5 0 3,75% 178.735 links Arabisch Ayman Odeh samenwerking van Hadash (communistisch - 4 zetels) + Ta'al (gematigd links - 1 zetel) (in de 24e Knesset had Hadash 3 zetels en Ta'al 2; Hadash is deels ook Joods)
Arbeidspartij (HaAvoda) 4 -3 3,69% 175.992 sociaaldemocratisch links Merav Michaeli
Meretz 0 -6 3,16% 150.793 sociaaldemocratisch-groen links Zehava Gal-On
Balad 0 -1 2,91% 138.617 sociaaldemocratisch Arabisch Sami Abu Shehadeh
Het Joodse Huis
(HaBayit HaYehudi)
0 -7 1,19% 56.775 rechts-nationalistisch-religieus rechts Ayelet Shaked Yamina-alliantie bij de vorige verkiezingen, met alleen Nieuw Rechts (HaYamin HeHadash) als deelnemer; Shaked is uit laatste afkomstig
overige partijen (27) 0 0 1,50% 71.215
totale zetels 120
geldige stemmen 70,19% 4.764.742
ongeldige stemmen 0,44% 29.851
uitgebrachte stemmen 70,63% 4.794.593
stemgerechtigd 6.788.804

Laatstgenoemde drie halen de kiesdrempel van 3,25 procent niet. De opkomst ligt tegen de 71 procent, drie procent meer dan vorig jaar en de op een na beste opkomst van de afgelopen jaren. De uiteindelijke uitkomst is op 9 november bekendgemaakt en op 15 november is de nieuwe Knesset aangetreden.

De volgende partijen waren lijstverbindingen aangegaan:

  • Likoed met Religieus-Zionistische Partij
  • Yesh Atid met Partij van Nationale Eenheid
  • Shas met Verenigd Thora-Jodendom
  • Arbeidspartij met Meretz

Bronnen

bewerken

Gerelateerd

bewerken
Wikipedia heeft het volgende artikel over dit onderwerp beschikbaar: