Explosieramp in Beiroet

8 augustus 2020

Op dinsdag 4 augustus rond 18u00 lokale tijd hebben er twee explosies kort na elkaar plaatsgevonden in de Libanese hoofdstad Beiroet, waarvan de tweede gigantische schade en duizenden slachtoffers heeft veroorzaakt. Dit gebeurde in het havengebied van de stad, dicht bij het centrum.

Volgens sommige bronnen zouden laswerkzaamheden de oorzaak zijn geweest van de eerste explosie. Die veroorzaakte vervolgens een tweede, veel krachtigere ontploffing. De tweede explosie veroorzaakte een gigantische paddenstoelwolk die in de wijde omgeving te zien was. De klap was tot in het 240 km verderop gelegen Cyprus te horen. In een pakhuis aan de haven lag sinds een aantal jaar 2750 ton ammoniumnitraat opgeslagen. Ammoniumnitraat is een stof die bij verhitting kan exploderen. De Libanese overheid ondernam de afgelopen jaren niets om de lading op te ruimen, ondanks herhaalde waarschuwingen van de douane dat het om een gevaarlijke stof ging. Een half jaar geleden waarschuwde een team van experts nog dat een ontploffing de hele stad Beiroet zou kunnen verwoesten. De lading zou destijds zijn geconfisqueerd van een schip dat onder Moldavische vlag voer en onderweg was naar Mozambique. De Moldavische overheid wijst elke verantwoordelijkheid voor de ontploffing van de hand.

Volgens Robert Baer, een voormalige CIA-medewerker, zou er op de plek van de explosie bovendien munitie opgeslagen kunnen hebben gelegen. In eerste instantie werd gemeld dat het om grote hoeveelheden vuurwerk ging.

Door de tweede explosie zijn voor zover nu bekend zeker 150 doden en meer dan 5000 gewonden gevallen. Tientallen mensen worden nog steeds vermist en reddingswerkers hebben de afgelopen dagen gezocht naar overlevenden onder het puin. Ongeveer 300.000 mensen zijn in een klap dakloos geworden. Meer dan de helft van heel Beiroet heeft schade door de explosie, aldus gouverneur Marwan Abboud (en). Door de ontploffing zijn ook vier ziekenhuizen niet meer operationeel. De totale schade wordt geschat op 2,5 - 4 miljard euro. Het is de grootste ramp in de moderne Libanese geschiedenis.

Onder de zwaargewonden was ook Hedwig Waltmans-Molier de vrouw van de Nederlandse ambassadeur in Libanon. Zij is inmiddels overleden. De Nederlandse ambassade in Beiroet is door de explosie zwaar beschadigd geraakt en is nu voor onbepaalde tijd gesloten.

Het cruiseschip Orient Queen, dat op het moment van de explosie vlak voor de haven lag, is omgeslagen en gezonken. Twee bemanningsleden zijn overleden.

De Libanese regering heeft, in het kader van het gestarte onderzoek naar de ramp, een onbekend aantal functionarissen die sinds 2014 bij de haven werken of werkten, onder huisarrest geplaatst. Uitgezocht moet worden wie van hen er verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de ramp.

In Libanon is direct na de explosie een dag van nationale rouw afgekondigd. Ook werd voor twee weken de noodtoestand uitgeroepen.

De ontploffing betekent een nieuwe zeer zware klap voor Libanon, dat toch al te maken had met allerlei problemen. Het land moest de afgelopen jaren een miljoen vluchtelingen opvangen uit buurland Syrië, waar een burgeroorlog woedt. Verder is er sinds vorig jaar sprake van een economische crisis, die leidden tot grootschalige demonstraties. De laatste maanden werd het land bovendien, net als alle landen ter wereld, getroffen door de coronapandemie. De nu totaal verwoeste haven was een zeer belangrijke levensader voor Libanon, een land dat sterk afhankelijk is van import. Ook de belangrijkste graansilo van Libanon is door de ontploffing grotendeels verwoest, waardoor in het land nu een voedseltekort dreigt.

Veel landen hebben hulp aan Libanon toegezegd, waaronder de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Iran en Israël. De Nederlandse reddingsorganisatie USAR is woensdagavond vanaf de vliegbasis Eindhoven afgevlogen naar Libanon.