EU bereikt overeenstemming over zesde sanctiepakket tegen Rusland

3 juni 2022

De Europese Unie is het op 3 juni alsnog eens geworden over een nieuwe reeks sancties tegen Rusland en (in iets mindere mate) Wit-Rusland. Het is het zesde sanctiepakket tegen deze twee landen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne op 24 februari.^[1] Een belangrijk onderdeel van het nieuwe sanctiepakket vormt een boycot op uit Rusland geïmporteerde olie, dat wil zeggen een verbod op de aankoop, invoer en overdracht daarvan. Een van de andere maatregelen is het afsluiten van het SWIFT-betalingssysteem voor nog eens drie Russische banken (Sberbank, Credit Bank of Moscow en Russian Agricultural Bank) en een bank van Wit-Rusland^[2]. Het doel van al deze sancties is voorkomen dat Rusland deze oorlog verder kan blijven financieren.

De olieboycot betreft alleen de Russische aardolie die over zee naar de EU wordt aangevoerd, niet die via pijpleidingen wordt aangevoerd. De nu nog over zee vanuit Rusland aangevoerde olie vormt ongeveer driekwart van alle olie die vanuit Rusland naar de EU wordt geëxporteerd. In de praktijk zal door de boycot de Russische olietoevoer naar de EU naar verwachting met zo'n 90% verminderen, omdat Duitsland en Polen hebben aangegeven tevens te zullen afzien van Russische olie uit de pijpleiding..

Hongarije, Tsjechië en Slowakije mogen voorlopig als enige EU-landen nog wel Russische olie blijven afnemen, omdat hun raffinaderijen geheel hierop zijn afgestemd. Voorwaarde is wel dat ze de olie niet zelf weer exporteren. De afgelopen tijd had vooral de Hongaarse premier Orbán grote moeite met een olieboycot voor Rusland, uit vrees dat de economie van zijn land hierdoor te hard getroffen zou worden. Hongarije is door zijn ligging – het grenst nergens aan zee – geheel afhankelijk van Russische olie. Het probeert bovendien, momenteel vrijwel als enige land binnen de EU, ondanks de oorlog in Oekraïne de betrekkingen met Rusland nog enigszins goed te houden.

De 27 lidstaten van de EU leken het maandagavond 30 mei na weken overleg in eerste instantie al eens te zijn geworden over de olieboycot. Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, was na het overleg van maandag na afloop positief over het resultaat, en sprak van "maximale druk op Rusland om de oorlog te beëindigen". Woensdag werd echter bekend dat Hongarije nog steeds weigerde in te stemmen met de boycot; het land stelde als harde voorwaarde dat de EU de Russische patriarch Kirill van Moskou van de lijst van gesanctioneerde personen zou halen.

De olieboycot zal binnen 6 maanden gaan gelden voor aardolie en binnen 8 maanden ook voor geraffineerde producten.

Bronnen, noten en/of referenties